†Διονυσίου Κοζάνης: «ΕΝ ΜΙᾼ ΤΩΝ ΣΥΝΑΓΩΓΩΝ» (Ο εκκλησιασμός της Κυριακής)

Κυριακή Ι’ Λουκά

Λουκά ιγ’ 10-17

«ΕΝ ΜΙᾼ ΤΩΝ ΣΥΝΑΓΩΓΩΝ»

(Ο εκκλησιασμός της Κυριακής)

Ο Ιησούς Χριστός και οι Απόστολοι, καθώς ήταν συνήθεια, προσεύχονταν και δίδασκαν κάθε Σάββατο στις συναγωγές των Ιουδαίων. Ύστερα από τους πειρασμούς, λέει το ιερό Ευαγγέλιο, πήγε ο Ιησούς Χριστός στη Ναζαρέτ, την πόλη που ανατράφηκε, και «κατά το ειωθός αυτώ», δηλαδή καθώς το συνήθιζε, ένα Σάββατο μπήκε στη συναγωγή και σηκώθηκε να διαβάση τις Γραφές. Αλλά και στο σημερινό ανάγνωσμα βλέπομε, ότι «ην διδάσκων εν μια των συναγωγών εν τοις σάββασιν», ένα Σάββατο ήταν σε μια συναγωγή και δίδασκε. Εκεί θεράπευσε τη συγκύπτουσα κι έλεγξε την υποκρισία του αρχισυνάγωγου. Από ό,τι έγινε εκείνη την ημέρα στη συναγωγή, καθώς μας το διηγείται το σημερινό Ευαγγέλιο, παίρνομε αφορμή για να μιλήσουμε για τον εκκλησιασμό των χριστιανών.

Η κατάσταση της συγκύπτουσας εκείνης γυναίκας ήταν, αλήθεια, δεινή. Η παραμορφωτική αρρώστιά της την κρατούσε κυρτωμένη και δεν μπορούσε καθόλου να σταθή ορθή· «ην συγκύπτουσα και μη δυναμένη ανακύψαι εις το παντελές». Δεκαοχτώ χρόνια ήταν δεμένη σ’ αυτή την κατάσταση από το σατανά. Γιατί η αρρώστιά της δεν ήταν μια συνηθισμένη αρρώστια, αλλά ήταν αποτέλεσμα σατανικής ενέργειας· «ην έδησεν ο σατανάς ιδού δέκα και οκτώ έτη», λέει ο Ιησούς Χριστός. Αλλά σε τούτο ακριβώς πρέπει να προσέξουμε ότι, και στην κατάσταση που ήταν, η γυναίκα εκείνη βρέθηκε στη συναγωγή. Αισθανότανε την ανάγκη και ‘βρισκε τον τρόπο κάθε Σάββατο να πηγαίνη στη συναγωγή, να προσεύχεται και να ακούη τις Γραφές. Στην κατάσταση που ήταν, θα μπορούσε να δικαιολογή τον εαυτό της, πως της ήταν αδύνατο να εκπληρώση το χρέος του εκκλησιασμού, όπως θα το λέγαμε σήμερα.

Αυτό που κάνουν πολλοί από τους χριστιανούς και εξαιτίας κάποιων λόγων και κάποιων προλήψεων δεν εκκλησιάζονται κάθε Κυριακή. Τέτοιοι λόγοι και τέτοιες προλήψεις είναι η κοινωνική θέση, η εργασία, κάποια μικρή ασθένεια ή και το οικογενειακό πένθος. Αυτή είναι μια πολύ κακή πρόληψη, όταν πενθούν οι χριστιανοί να μην εκκλησιάζονται και μάλιστα οι γυναίκες. Σαν και ο εκκλησιασμός να είναι διασκέδαση και πανηγύρι και να μην έχουν εκεί θέση οι άνθρωποι που πενθούν. Η πρόληψη αυτή μόνο πως οφείλεται σε άγνοια μπορεί να δικαιολογηθή. Δεν ξέρομε τι είναι ο εκκλησιασμός και η θεία Λειτουργία, που γίνεται κάθε Κυριακή στην Εκκλησία· δεν ξέρομε τι παίρνομε από την Εκκλησία, όταν συμμετέχωμε στην κοινή λατρεία και προσευχή της Εκκλησίας, γι’ αυτό όχι μόνο θαρούμε πως συγχωρείται να παραλείψουμε το χρέος μας, μα και για μεγάλη αμαρτία το έχομε, αν πάμε στην Εκκλησία και στη θεία Λειτουργία, όταν έχωμε πένθος. Μερικοί πάλι κάνουν το εξής· όταν έχουν πένθος, πηγαίνουν πρωί – νύχτα στην Εκκλησία, ανάβουν το κερί τους, προσκυνούν και φεύγουν. Σαν και να είναι αμαρτία όποιος έχει πένθος να μείνη στη θεία Λειτουργία, ενώ ακριβώς τότε πολύ περισσότερο αισθανόμαστε την ανάγκη μέσα μας να προσευχηθούμε μαζί με τους χριστιανούς και στο τέλος να κοινωνήσουμε από το κοινό ποτήριο.

Μα είπαμε πως αυτό είναι μια πρόληψη και συμβαίνη από άγνοια. Είναι όμως και πολλοί άλλοι από τους χριστιανούς, που από αδιαφορία και κακή συνήθεια δεν εκκλησιάζονται. Δεν διδάχτηκαν ίσως από την παιδική τους ηλικία και δεν έμαθαν να πηγαίνουν την Κυριακή στην Εκκλησία. Χτυπά η καμπάνα και κοιμούνται· μερικοί μάλιστα οργίζονται και διαμαρτύρονται, γιατί τους ξυπνά η καμπάνα. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί εργάζονται σκληρά όλη την εβδομάδα και το βρίσκουν πως είναι φυσικό δικαίωμά τους την Κυριακή να κοιμηθούν και να ξεκουραστούν. Αλλά γι’ αυτό είναι η αργία της Κυριακής, και μάλιστα να ξεκουράζονται όχι μόνο σωματικά, αλλά και πνευματικά όσοι την Κυριακή δεν εργάζονται. Άλλοι πάλι, όταν την Κυριακή λειτουργή η Εκκλησία, κάθονται στο καφενείο και χαρτοπαίζουν· όταν γίνεται το κήρυγμα του θείου λόγου, εκείνοι συζητούν τις πολιτικές τους διαφορές· όταν ο ιερέας καλή τους πιστούς στο «Μετά φόβου Θεού…», εκείνοι πίνουν, ξοδεύοντας τις οικονομίες τους και καταστρέφοντας την υγεία τους. Πολύ θλίβεται κανένας να βλέπη την Κυριακή στα χωριά μας την Εκκλησία αδειανή και το καφενείο γεμάτο· στην Εκκλησία να είναι μόνο δέκα άνθρωποι και στο δρόμο όλο το χωριό. Αυτός που γράφει αυτό το κήρυγμα γνωρίζει πολύ καλά τη φτώχεια και τον κόπο πολλών ανθρώπων σήμερα , αλλά και ξέρει ότι να συναντηθούν στο όποιο κέντρο διασκεδάσεως οι άνθρωποι το θαρούν αναψυχή και κοινωνική ανάγκη. Αλλά αυτό θέλομε να πούμε, πως η αληθινή αναψυχή και πραγματικό ξεκούρασμα είναι για τους χριστιανούς η Εκκλησία.

Το να αναπαυώμαστε σωματικά την Κυριακή είναι εντολή του Θεού, καθώς άλλοτε το κηεύξαμε. Το να προσευχώμαστε είναι ψυχική μας ανάγκη, και μιλήσαμε και γι’ αυτό. Σήμερα θέλομε να πούμε πως έχομε πολλή ψυχική ωφέλεια οι χριστιανοί να προσευχώμαστε όλοι μαζί στην Εκκλησία. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει τα εξής για τις ιερές Εκκλησίες, στις οποίες κάθε Κυριακή και εορτή συνάζονται για να προσευχηθούν μαζί οι χριστιανοί. Στις ιερές συνάξεις της Εκκλησίας και στη θεία Λειτουργία, όταν συμπροσευχώμαστε και συμψάλλωμε, οι πιστοί βρίσκομε πραγματική ψυχαγωγία, αισθανόμαστε χαρά και γαλήνη μέσα μας, καθώς ακριβώς οι θαλασσοπόροι, όταν φτάνουν από το πέλαγος στο λιμάνι. Πραγματικά, μέσα στο πέλαγος της ζωής, οι Εκκλησίεςείναι ψυχικά λιμάνια. Όσοι έμαθαν να εκκλησιάζωνται το ξέρουν αυτό καλά από προσωπική τους πείρα. Να τα λόγια του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. «Καθάπερ λιμένας εν πελάγει ούτω τας εκκλησίας εν ταις πόλεσιν έπηξεν ο Θεός, ίνα από της ζάλης των βιοτικών θορύβων ενταύθα καταφεύγοντες, γαλήνης μεγίστης απολαύωμεν».

Δεν είναι εύκολο να περιγράψουμε τι γίνεται μέσα στην ψυχή του πιστού ανθρώπου, όταν βρίσκεται μέσα στην Εκκλησία, την ώρα της κοινής θείας Λατρείας· πως αισθάνεται τον εαυτό του αδελφωμένο με τους άλλους χριστιανούς· πως παρακινείται στην προσευχή, όταν βλέπη και τους άλλους να προσεύχωνται· πως τον εμπνέει το περιβάλλον του ναού, με την ιερή διακόσμηση· πως τον διδάσκουν οι ύμνοι, με την αρχαιόπρεπη μουσική, και τα αγιογραφικά αναγνώσματα· πως βλέπει τον εαυτό του ενωμένο με τους προγόνους του, όταν ακούη τον ιερέα να δέεται «υπέρ των αναπαυσαμένων πατέρων ημών»· πως με τη θεία Κοινωνία παίρνει το Θεό μέσα του, και με το Αντίδωρο την ευλογία του Κυρίου και το έλεος, και γυρίζει και μπαίνει στο σπίτι του ξανανιωμένος και καινούριος άνθρωπος. Τίποτα στον κόσμο δεν είναι τόσο μεγάλο και τόσο πλατύ χρονικά και τοπικά όσο η Εκκλησία, και τίποτα δεν είναι τόσο άγιο και τόσο ιερό στη ζωή των ανθρώπων η θεία Λειτουργία.

Μπορεί κανένας, λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, να προσευχηθή και μόνος του στο σπίτι του κι όπου κι αν βρεθή, μα δεν είναι το ίδιο όταν προσεύχεται στην Εκκλησία. Γιατί πρέπει να πιστεύωμε πως ο Θεός καλύτερα μας ακούει, όταν προσευχώμαστε όλοι μαζί στην Εκκλησία παρά όταν ο καθένας απομονώνεται και προσεύχεται μόνο για τον εαυτό του. Γι’ αυτό και μέσα στην Εκκλησία δεν είανι σωστό να ξεμοναχιάζη κανένας τον εαυτό του και να προσεύχεται, λέγοντας κάποια δικά του λόγια, αλλά να ακούμε το λειτουργό ιερέα και τον ψάλτη κι όλοι μαζί, σαν ένας άνθρωπος, να λέμε τους ύμνους και τις προσευχές της Εκκλησίας. «Είναι δυνατόν, λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «να προσευχηθής στο σπίτι σου, μα είναι αδύνατο να προσευχηθής έτσι, όπως στην Εκκλησία. Δεν εισακούεσαι τόσο από το Θεό, όταν παρακαλής μόνος σου, όσο όταν παρακαλής μαζί με τους άλλους αδελφούς σου». Πόσοι, αλήθεια, άγιοι και στη γη και στον ουρανό προσεύχονται μαζί μας μέσα στην Εκκλησία την ώρα της θείας Λειτουργίας!

Στον καιρό μας παρατηρείται μια απροθυμία να πηγαίνουν οι χριστιανοί στην Εκκλησία. Άλλοι τόποι και άλλες ευκαιρίες τραβούν κάθε Κυριακή τους ανθρώπους· η εκδρομή, το γήπεδο και, εκτός από εκείνους που είναι υποχρεωμένοι αν εργασθούν και την Κυριακή, είναι και εκείνοι που, όταν λειτουργή η Εκκλησία προτιμούν να κοιμηθούν. Μα για τους ανθρώπους του Θεού άλλος τόπος κι άλλη περίσταση δεν είναι από τον ναό και τη θεία Λειτουργία. Ακούμε και μιλάνε για πνευματικά κέντρα, μα πραγματικά πνευματικό κέντρο είναι ο ναός, ο οίκος του Θεού, η Εκκλησία, ο πνευματικός προμαχώνας κι ο πύργος σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλη. Εκεί συνάζονται οι πιστοί και συγκροτούν την Εκκλησία και τελούν τη θεία Λειτουργία, και μεταλαβαίνουν από το κοινό ποτήριο το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Τέλος πάντων, η συγκύπτουσα θεραπεύτηκε ένα Σάββατο, όταν ο Ιησούς Χριστός «ην διδάσκων εν μια των συναγωγών». Αμήν. 

(†Διονυσίου Κοζάνης: ΛΟΓΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΓΡΑΠΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΤΟΣ Α’ ΦΥΛΛΟΝ 49 ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1980)

Ψηφιακή καταγραφή: π. Γ. Κ.