Ομιλία κατά το μνημόσυνο των Οικ. Πατριαρχών
Σεβασμιώτατε,
Η Χίος είναι περήφανη για τους τρείς οικουμενικούς πατριάρχες που γεννήθηκαν και γαλουχήθηκαν σε αυτήν. Ο Ιωακείμ ο Β΄[Κοκκώδης] (1860-1863, με δεύτερη πατριαρχεία 1873-1878), ο Ιωακείμ ο Δ΄[Κρουσουλούδης] (1884-1886) και ο Κωνσταντίνος ο Ε΄[Βαλλιάδης] (1897-1901). Σήμερα το Ίδρυμα "Αγιος Αιμιλιανός ο Ομολογητής" κάμνει μνημόσυνο για τους δύο πρώτους καταγόμενους από την Καλλιμασιά. Ευχόμαστε με την ευκαιρία, να τοποθετηθεί και η φιλοτεχνημένη πριν δέκα χρόνια προτομή του τελευταίου στο χωριό του Βέσσα, σε προσεχή επίσκεψη του προκαθημένου της Ορθοδοξίας στο νησί μας.
Για τους Ιωακείμ Β΄και Δ΄ το μνημόσυνο είναι μια ιστορική υποχρέωση, την οποία ανέλαβε το γεροντοσυμβούλιο της Καλλιμασιάς το Σεπτέμβρη του 1878, για τη δωρεά 1800 χρυσών οθωμ. λιρών από τον Ιωακείμ τον Β΄ για ίδρυση και προίκα παρθεναγωγείου, δωρίζοντας και την πατρική του περιουσία. Εκτελεστής της τελευταίας αυτής θελήσεως ο Ιωακείμ ο Δ΄, ο οποίος σημειωτέον μετά την καταστροφή της μονής του Αγίου Γεωργίου στη Ρα από το σεισμό του 1881, προσπόρισε τα κτήματά της στο Αρρεναγωγείο Καλλιμασιάς.
Δεν είναι γνωστό μέχρι πότε τηρήθηκε αυτή η υποχρέωση τέλεσης του μνημόσυνου από τους ευεργετηθέντες. Όμως επαναλήφθηκε το 1991, με πρωτοβουλία του εκπολιτιστικού σωματείου Καλλιμασιάς Η ΠΡΟΟΔΟΣ, με την προτροπή του τότε δημάρχου Ανέμωνα και τη συμπαράσταση του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου. Από το 1995 γίνεται μνημόσυνο από το Ίδρυμα Αγιος Αιμιλιανός ο Ομολογητής, του οποίου προεδρεύετε.
Για την εθνοσωτήρια εκκλησιαστική δράση των πατριαρχών και όχι μόνο, έχουν γίνει πολλές αναφορές και μια επανάληψη δεν θα πρόσθετε πολλά. Για τούτο ο ομιλών, αφού ευχαριστήσει θερμά για την τιμητική προτροπή να κάμει σχετική αναφορά στις προσωπικότητές τους, έκρινε, συνυπολογίζοντας τον διαθέσιμο χρόνο, ότι ήταν προτιμότερο κατά την ταπεινή του γνώμη, να χρησιμοποιήσει αποσπάσματα από την παραίτηση του Ιωακείμ του Δ΄ της 14/26 Νοέμβρη 1876 στη Ιερά Σύνοδο. Η παραίτηση που αναγνώσθηκε, χαρακτηρίστηκε από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο ‘’αξιοσπούδαστος’’.
Τα αποσπάσματα επιλέχθηκαν για την διαχρονικότητά τους και γιατί οι παραινέσεις του Ιωακείμ, ενώ απευθύνονται στους παράγοντες της Εκκλησίας, έχουν εφαρμογή και σε κάθε άλλη Αρχή, πολιτική ή αυτοδιοικητική. Κατά σύμπτωση το μνημόσυνο συνέπεσε με την πρόσφατη ανάληψη της εξουσίας από τους αιρετούς άρχοντες και οι υποθήκες που ακολουθούν είναι εκτός από επίκαιρες και χρήσιμες. Τα ακόλουθα έχουν αποδοθεί στην καθομιλουμένη με ελεύθερη μετάφραση
ΟΙ ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΤΟΥ ΙΩΑΚΕΙΜ Δ΄
Αυτός που έχει πιστέψει μόνο στην ικανότητά του, στηρίζεται σε ευκολόσπαστο καλάμι ή κτίζει πάνω σε κινούμενο έδαφος. Οπωσδήποτε είναι απαραίτητες για τα επίσημα έργα οι μεγάλες γνώσεις, η τέχνη, η δύναμη και τα μέσα, αλλά πολλές φορές είδαμε μια μεγάλη σύλληψη να σβήνει σαν ένα ασταθές φως μέσα σε χειμωνιάτικη νύχτα, και μια μεγάλη δύναμη να συντρίβεται μπροστά στην αρρώστια.
Όσον αφορά τον εαυτό μου, ότι κατορθώθηκε έγινε χωρίς την ματαιότητα και τη μανία ψεύτικων επιδείξεων, γιατί ποιος έχει υπόψη του πόσο αγενές, βαρύ και ανώφελο, αλλά και βλαβερό πολλές φορές είναι, να εργάζεται κανείς για λόγους επίδειξης, δηλαδή να τα κάμνει όλα γνωστά, όλα να τα διατυμπανίζει, να επιδεικνύεται για όλα, κάθε μικροέργο να το μεγαλοποιεί, όπως η όρνιθα το αυγό που μόλις έκαμε;
Να προσέχετε και να αποφεύγετε τα δένδρα που φαινομενικά υπόσχονται καρπούς, δηλαδή εκείνους τους ανθρώπους, οι οποίοι δείχνουν ζωηρό για καινοτομίες πνεύμα, κηρύττουν ατελείωτη επιδίωξη για κάθε τι καινούριο, δηλαδή άσκοπο ταξείδι χωρίς λιμένα προορισμού και υπόσχονται αιθεροβατούντες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις και πρωτοπόρα νέα συστήματα στη διοίκηση και οικοδομούν άμορφες κατασκευές πάνω στον άμμο των δικών τους ιδεών και στηριζόμενες από το ρεύμα ίδιων με αυτούς πρωτοβουλιών, αυτοί οι καινούριοι κατασκευαστές πύργων Βαβυλώνας.
Για τούτο χρειάζεται σοβαρή σκέψη και να μαντέψει κανείς για να βρεθεί και να στηριχθεί ο περισσότερο ικανός και άξιος. Πρέπει να γνωρίσετε την αξία αυτού που κρύβεται κάτω από την μετριοφροσύνη και ταπείνωσή του. Εκείνος μπορεί να επιμένει στην άρνησή του, αλλά εσείς μην του γυρίσετε αμέσως την πλάτη, αλλά να σκεφθείτε ήρεμα: είναι άραγε πιο σωστό να κάμετε πίσω με την άρνηση ή πιο συμφέρον να επιμείνετε στην εκλογή;
Απεναντίας άλλος διαφορετικός τύπος, μπορεί να τρέχει από συγκέντρωση σε συγκέντρωση, να μαζεύει ανθρώπους με το ίδιο σκεπτικό για την εκλογή του, να προσπαθεί να προσεταιρισθεί τους διάφορους παράγοντες και να απλώνει πάνω σε όλους τα δίχτυα του. Προσέξετε να μη ξεγελαστείτε. Διαλέξετε όχι εκείνον που επιδιώκει την εξουσία, αλλ΄ αυτόν που χρειάζεται η θέση.
Μάθετε ακόμη να μην διαφωνείτε. Βάλετε το κοινό συμφέρον ως κέντρο των τάσεων και των ενεργειών σας. Ενωθείτε όλοι μαζί με την επιθυμία του κοινού καλού.
Οπλισθείτε με πολύ κουράγιο όχι μόνον εναντίων των αντιθέτων, αλλά και για κείνους, οι οποίοι σας επιτίθενται όχι με σκληρό σίδερο, αλλά με μαλακά δίκτυα, και που με τη δύναμη της φιλίας μας παρασύρουν και καταστρέφουν τις καλές μας προθέσεις. Φροντίσετε ώστε οι ειλικρινείς σας στόχοι και οι καλές σας διαθέσεις να μην είναι εκτεθειμένοι στα αγενή εκείνα έντομα, τα οποία άσκοπα πετούν γύρω από τα άνθη - των ωραίων και κοινωφελών προθέσεων και επιχειρήσεων- ή προσβάλλουν την ωραιότητά τους με το να τα πλησιάσουν.
Απωθήσετε κάθε πονηρία πρόξενο ταραχής και κάθε βρώμικο σκάνδαλο για να μη διαταραχθεί η καθαρότητα των φρονημάτων και η αγνότητα των κοινών πόθων και των έργων σας. [..] Η παροιμία για το νερό είναι γραφική και διδακτική. Με το νερό ως αναπαράσταση της ανθρώπινης κοινωνίας, μέσα στο οποίο υπάρχει λάσπη και φαίνεται καθαρό, όσο η λάσπη μένει στο βυθό. Όταν όμως με οποιαδήποτε κίνηση ανεβεί προς τα πάνω, όλο το μέχρι τότε καθαρό νερό, χάνει την καθαρότητά του και γίνεται θολό. Έτσι συμβαίνει και στην ανθρώπινη κοινωνία. Υπάρχει μέσα σ’ αυτήν μια μερίδα ανθρώπων όχι καλών, που δίκαια έχουν μικρή εκτίμηση στην κοινή γνώμη, οι οποίοι δεν μπορούν να καταφέρουν να υψωθούν μέχρι την εξουσία για να καταλάβουν μια καλή θέση στην κοινωνία, θολώνουν το καθαρό νερό, σπέρνουν σκάνδαλα ανάμεσα στους καλούς ανθρώπους, βάζουν εμπόδια παντού και μεταχειριζόμενοι κάθε μέσο, βλάπτουν ολόκληρη την κοινότητα. Για αυτό λέγει ο ποιητής των Παροιμιών: "Εγκωμιαζομένων δικαίων ευφρανθήσονται λαοί, αρχόντων δε ασεβών στένουσιν άνδρες" με άλλα λόγια, με το να απονέμεται στους καλούς ανθρώπους ο σεβασμός και η διάκριση που δικαιωματικά τους ανήκει στην κοινωνία είναι χαρά και ευτυχία κάθε λαού, αλλά εάν παραδίνεται η εξουσία σε κακούς, αυτό προξενεί θλίψη και δυστυχία σε όλους. Έτσι αν τους πάρομε ελαφρά ή ενδώσομε σε αυτούς, μπορεί να μετατραπούν τα εκλογικά ψηφοδέλτια σε βέλη που τραυματίζουν το κοινό καλό, και αφού επιστρέψουν τραυματίζουν και τη δική σας συνείδηση, την ήρεμη ίσως κατά την εκλογή.
Ολοφάνερη η σοβαρότητα των περιστάσεων, τις οποίες περνά η μητέρα Εκκλησία και το έθνος. Στην πόρτα μας απέξω τα πιο δύσκολα χρόνια και οι πιο πονηρές μέρες. Όταν έξω το σκοτάδι πυκνώνει, δυναμώνουν μέσα στο σπίτι το φως. Να αγρυπνούμεν, αγαπητοί, και να δυναμώνομε το φως του σπιτιού μας, διότι έξω από τα σύνορά μας, σύμφωνα με τον προφήτη <σκότος καλύπτει την γην και γνόφος τα έθνη. φρυάττουσιν έθνη και λαοί μελετώσι κακά.
Αυτή η τελευταία επισήμανση των κινδύνων του 1886, εναρμονίζεται με την εποχή μας. Με μια όμως διαφορά. Τότε που ο εχθρός βρισκόταν "προ των πυλών", σήμερα έχει μπει στο σπίτι μας. Αυτός αποφασίζειπως θα ζήσομε. Ο όμορφος και ζηλευτός μας τόπος ξεπουλιέται για ένα παρά. Τα νειάτα μας, έτοιμοι επιστήμονες, για άλλους δουλεύουν. Εμείς βαυκαλιζόμαστε όσο αυξάνεται ο αριθμός των ξένων που περιποιούμαστε και των κρεβατιών που στρώνομε.
Με άλλα λόγια, επιστρέφει αργά, αλλά σταθερά το καθεστώς της δουλοπαροικίας. Δουλεύομε με ξένα αφεντικά καθισμένα βολικά στο σβέρκο μας. Το μόνο που μπορούμε να κάμομε, είναι περισώσομε ό,τι μας απέμεινε: γλώσσα, παράδοση και πίστη. Με αυτά, ακολουθώντας τις παραινέσεις αυτών που μνημονεύομε σήμερα, μπορεί να επιβιώσομε ως έτομα και έθνος.
Ας είναι αιώνια των Πατριαρχών η μνήμη.
Εκφωνήθηκε στην Καλλιμασιά 7 Σεπτ. 2014-09-07
από το Δημ. Μελαχροινούδη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου